Barakaldo

Barakaldo
Alministración
País	España
Autonomía	País Vascu
Provincia	Vizcaya
Comarcas (es)	Gran Bilbao
Tipu d'entidá	conceyu d'España
Alcaldesa de Baracaldo (es)	Amaia del Campo
Nome oficial	Barakaldo (eu)[1]
Códigu postal	48900, 48901, 48902 y 48903
Xeografía
Coordenaes	43°17′50″N 2°59′30″W / 43.297222222222°N 2.9916666666667°O / 43.297222222222; -2.9916666666667
Barakaldo Barakaldo (España)
Superficie	29.39 km²
Altitú	39 m
Llenda con	Bilbao, Alonsotegi, Gueñes, Galdames, Trapagaran, Sestao y Erandio
Demografía
Población	101 229 hab. (2023) - 48 681 homes (2019) - 52 200 muyeres (2019)
Porcentaxe	? % de Gran Bilbao 8.77% de Vizcaya 4.57% de País Vascu 0.21% de España
Densidá	3444,33 hab/km²
Más información
Fundación	1051 (Gregorianu)
Prefixu telefónicu	94
Estaya horaria	UTC+01:00
Llocalidaes hermaniaes	Portoviejo, Torredelcampo, L'Aaiún y Diez de Octubre (es)
barakaldo.org…

Barakaldo ye una ciudá y conceyu asitiáu nel territoriu históricu y provincia de Vizcaya nel País Vascu (España). Ta allugáu na contorna non oficial del Gran Bilbao, na marxe izquierda de la ría del Nervión. Ye'l conceyu vizcaín más habitáu dempués de Bilbao y el cuartu vascu por detrás de les capitales de provincia al tener 100.228 habitantes (nel añu 2015).^[2] La so denominación histórica ye anteiglesia de San Vicente de Barakaldo.

El conceyu creció al traviés de la industrialización, col desorde urbanísticu qu'ello provocó,^[3] pasando de ser d'un pueblu rural a una ciudá industrial y de servicios, surdiendo distintes zones estremaes dependiendo de la so actividá económica.

A pesar de considerase un conceyu urbanu de sector servicios y homoxéneu, entá perduren eses zones: una ye l'área exindustrial de les riberes de los ríos y de les vegues d'Allampo y Galindo, qu'hasta mediaos de los años 1990 fueron barrios degradaos, que gracies a distintes actuaciones urbanístiques refixéronse o tán en procesu.^[4][5] Otra zona inclúi'l cascu urbanu, con una gran densidá de población y asitiada cerca de l'antigua área industrial pero a mayor altor; la so actividá económica dende la industrialización basóse nel sector servicios. El centru subdividir na Zona Centro (San Vicente de Barakaldo) y la Zona de Cruces, esta postrera con una estensión muncho más pequeña, yá que ta asitiada nuna fastera o montículo. Con una altitú media más alta y menos poblada, anque con muncha más estensión, atópase l'área rural, allugada nes contornes al oeste y sur del conceyu, na que se llevó a cabu nos últimos años un importante desarrollu urbanísticu;^[6] dicha zona inclúi dellos pequeños barrios (Gorostiza, Les Delicies, Zubileta...), montes (Apuco, Argalario...) y el valle d'El Regatu^[7][8] (Mendierreka, Mezpelerreka o Errekatxo); en tiempos esta área yera inclusive mayor al pertenecer a Barakaldo el conceyu d'Alonsotegi hasta principios de los años 1990.^[9]

Anque históricamente la economía baracaldesa sostener na industria siderúrxica que'l so estandarte, AHV ("Altos Fornos de Vizcaya"), yera base de la economía de tola Marxe Izquierda, dende los años 2000 la economía de la ciudá basar nel sector servicios, principalmente nel turismu (cola feria de muestres BEC), el comerciu y el ociu (colos centros comerciales MegaPark Barakaldo y Max Center), lo que contribuyó a la meyora de les comunicaciones con pueblos y ciudaes d'alredor.

Nel aspeutu deportivu, esisten diversos conxuntos de fútbol, balonmano, ciclismu y otros deportes. Los más conocíos son el Barakaldo Club de Fútbol, que llegó a xugar la promoción d'ascensu a Primer División nos años 1950; el Club Balonmano Barakaldo, que llegó a xugar na lliga Asobal; y el Balonmano Zuazo Femenín, xubíu na temporada 2007-2008 a la máxima categoría nacional y que dende la temporada 2012-2013 ta afitáu en dicha categoría.

Lleven el nome de Barakaldo una ciudá de Guinea Ecuatorial, una llocalidá del conceyu de Santu Domingu (Cuba), una llocalidá del conceyu de Matamoros nel estáu de Coahuila, Méxicu, según una cai nes llocalidaes de Madrid, Éibar y Torredelcampo.

1. ↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
2. ↑ «Población del Padrón Continuu por Unidá Poblacional en 2015». Consultáu'l 8 de xineru de 2017.
3. ↑ Error de cita: La etiqueta <ref> nun ye válida; nun se conseñó testu pa les referencies nomaes historiaTurismoBarakaldo
4. ↑ Error de cita: La etiqueta <ref> nun ye válida; nun se conseñó testu pa les referencies nomaes rexeneración
5. ↑ Error de cita: La etiqueta <ref> nun ye válida; nun se conseñó testu pa les referencies nomaes ensancheLutxana
6. ↑ actualidad.terra.es (ed.): «Más de 300 chalés escosen el suelu pa viviendes unifamiliares en Barakaldo». Archiváu dende l'orixinal, el 29 de xunu de 2012. Consultáu'l 12 de febreru de 2009.
7. ↑ Web oficial de Turismo Euskadi (ed.): «Barakaldo». Consultáu'l 1 de setiembre de 2014.
8. ↑ ingeba.org (ed.): «MODIFICACIÓN DEL PAISAXE, RECURSOS NATURALES y CULTURALES, Y ORDENACIÓN DEL TERRITORIU NEL VALLE DEL REGATU (BARAKALDO)». Consultáu'l 4 d'abril de 2009.
9. ↑ Error de cita: La etiqueta <ref> nun ye válida; nun se conseñó testu pa les referencies nomaes cartografía